De Italiaanse maakindustrie drijft op het midden- en kleinbedrijf, vaak nog in handen van families. Door de crisis maken ze zware tijden door, maar de vakmensen zijn ervan overtuigd dat er een markt blijft bestaan voor hun producten.

Een voorbeeld van zo’n bedrijf is Zanardi een gespecialiseerde drukkerij en boekbinderij in Padua, noordoost Italië. De New York Times beschrijft hoe Zanardi in 2008 nog 180 banen kende; tegen 2012 waren dat er nog maar 105. Eén van de twee eigenaren pleegde op de werkvloer zelfmoord, uit wanhoop over de oplopende schulden van het bedrijf. Zanardi ging failliet.

James Bond-boeken in goudleer

Maar de werknemers wilden niet opgeven, vormden een coöperatie en kochten de eigenaren uit. “We werden flexibel, namen genoegen met minder loon, en werden ondernemers”, zegt voorman Solimano Dal Corso (42). “We leveren nu een beetje in, en investeren in de toekomst. Zo doen we dat hier.”

Zanardi is gespecialiseerd in speciale drukken en kunstboeken. Zo maakte het bedrijf een speciale uitgave van het James Bond-boek ‘Goldfinger’ van 300 boeken in leer en echt goudpoeder. Met behulp van een consultant schreven Dal Corso en twintig collega’s een businessplan. Vijf maanden na het bankroet kreeg de nieuwe coöperatie toestemming van de faillissementsrechter om het bedrijf voort te zetten, met een huurovereenkomst voor de machines en de voorzieningen.

Volgens Europese federatie van nijverheids- en dienstverleningscoöperaties vormden ongeveer 120 Franse bedrijven zich tussen 2011 en 2012 om tot een coöperatie, en 75 in Spanje in 2012.

Moeilijk krediet te krijgen

De nieuwe coöperaties hebben het niet makkelijk. Italiaanse banken staan bepaald niet te trappelen om krediet te verstrekken, en internationale investeerders houden het liever bij grote bekende merken. Maar de vaklui van kleine bedrijven geloven dat er een nichemarkt is voor hun werk. Zanardi kreeg hulp van Coopfond, dat sinds 2008 meer dan 40 coöperaties heeft gefinancierd. Daardoor bleven 1200 banen in Italië behouden.

"Dit is de rijkdom van Italië, deze bedrijfscultuur moet worden bevorderd en behouden", zegt de bedrijfsconsultant van Zanardi. "Als mensen zich helemaal inzetten, is de Chinese concurrentie nergens. Italiaanse vaklui kunnen nog steeds het verschil maken."

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl